Herman Melville, Katip Bartleby

Bartleby’nin pasifliği bazen beni kızdırıyordu. Karşı koymasını sağlamak, onu kışkırtmak için alışılmamış bir istek duyuyordum, benimkine yanıt olarak bir öfke kıvılcımıyla parlamasını sağlamak istiyordum. Ama bunun parmaklarıma sabun sürterek ateş yakmaya çalışmaktan farkı yoktu.

*

Doğrusu beni aciz bırakan, hatta iyice gevşek kılan en önemli şey bu olağandışı yumuşaklığıydı.

*
Acıyı görme veya düşünmenin bir noktaya kadar bizi etkilediği çok doğrudur, ayrıca korkunçtur, ama bu noktanın ötesinde etkisini kaybeder. Bunu insan yüreğinin bencilliğine yıkanlar yanılgıya düşmüş olurlar. Duygu, ölçüsüz bir uzvi hastalığa çare bulamama umutsuzluğundan kaynaklanır. Duyarlı biri için, merhametin acı vermesi oldukça sık rastlanan bir olgudur. Acımanın bir yarar sağlamadığı kesinlikle algılandığında, sağduyu ruha bu duyguyu başından kurtulmasını buyurur.

*
İnsanlar kıskançlık uğruna, öfke uğruna, kin uğruna, bencillik uğruna, kutsal kibir uğruna cinayet işlemişlerdir, ama tatlı merhamet uğruna şeytani bir cinayet işleyenini hiç duymadım.

Herman Melville, Katip Bartleby