Darwin

“Kafamın içi, geniş bilgi birikimlerinden öğüterek genel yasalar ortaya koymakla yükümlü bir makine işlerliği kazanmış gibi… Neden bunlar, ince beğenilerin beynimde kümeleştiği bölümleri uyuşukluğa yöneltiyor? Doğrusu çözebilmiş değilim.”

“Hayatımı yeniden yaşamam mümkün olsaydı, hiç olmazsa haftada bir kez biraz şiir okumak, ya da belki müzik dinlemek kuralını koyardım. Şimdi beynimin uyuşmuş görünen bir bölümü belki o zaman canlılığını korumuş olurdu. Kişinin zevklerini yitirmesi olayının, mutluluğunu da yitirmesi anlamına geldiğini şimdi daha iyi anlıyorum. Hatta doğamızdaki duygusal yaşantıların bu yönde zayıflaması, belki de düşünce dünyamız ya da daha kötüsü karakterimiz üzerinde yıkıcı etkiler yapıyor.”

“Tanrı’nın varlığı için geçerli öteki inanç ortamı, duygularla değil, aklımızla ilişkilidir ve sanımca çok daha büyük ağırlık taşımaktadır. Bu büyük ve şaşırtıcı evrenin geçmiş ve gelecek zaman boyutlarını değerlendirebilen insanı da içine almak üzere, rastgele gelişimlere bağlı olduğunu düşünmek zor, hatta imkânsızdır. Bunları düşündüğümde, insanınkine benzeyen akıl gücünde bir ‘ilk sebep’ aramakla yükümlü görüyorum kendimi. Dolayısıyla, Tanrı inancına sahip bir kişi olarak değerlendirilmem gerekir.” (Otobiyografi, s. 92, 1958).

“Bana kalırsa, içinde yaşadığımız bu koca ve şaşırtıcı evrenin –bilinçli insan varlığı da dâhil olmak üzere- salt rastlantılar sonucu oluştuğunu düşünmenin imkânsızlığı, Tanrı’nın varlığına inanmak için elimizdeki başlıca kanıttır. Ancak, bu bakış açısının gerçekten tutarlı olup olmadığı konusunda hiçbir zaman karar verebilmiş değilim… Bütün bunlardan çıkarılabilecek tek güvenilir sonuç, sorunun belki de insan aklının ötesinde olduğudur.”

“Düşüncemin en aykırı uçlarında bile Tanrı’nın varlığını reddetmek anlamında dinsiz olduğum söylenemez. Bana kalırsa, bütün yaşamım boyunca değilse bile, hiç olmazsa genelde (yaşlandıkça artan bir şekilde) agnostik olduğum gerçeği, inanç dünyamın en doğru tanımı olabilir.” 

(Benjamin Farrington, Darwin Gerçeği)